Opdrachtgever: Gemeente Leiden
Aannemer: Bouwbedrijf Huurman Leiden BV
Nieuw Pancrat
Inzichten veranderen in de loop van de tijd, inzichten over de inrichting van de maatschappij maar natuurlijk ook over de wijze waarop gebouwen functioneren. De verbouwing van een voormalig industrieel gebouw tot ‘Buurthuis de Pancrat’ begin jaren tachtig was conform de tijdgeest: naar binnen gericht, een woonkamer voor de buurt.
Recente veranderingen in de maatschappij hebben geleid tot meer initiatief bij de burgers en meer samenhang in de taken van de gemeente zodat in het gebouw nu naast het Sociaal Wijkteam ook het jongeren informatiepunt ‘ExposeYour’, JGT, jongerenwerk, de Peuterspeelzaal en mogelijk nog andere organisaties van het gebouw gebruik zullen ma-ken. Voor het gebouw betekent dat een gebruik dat per dag kan wisselen en ook in de loop van de tijd kan veranderen, een flexibel gebouw dus.
In de architectuur is in de loop van de tijd waardering gekomen voor naar buiten gerichte gebouwen, gebouwen waarvan aan de buitenkant te zien is wat er binnen gebeurt. En dat is ook nodig omdat niet meer het vaste ‘honk’ is voor de buurtbewoners maar een voorziening waar veel verschillende mensen gebruik van gaan maken. Voor de charme van oude industriële gebouwen, het ruwe ongepolijste karakter ervan is ook meer waardering ontstaan sinds de vorige verbouwing. De betonnen plafonds en zware balken niet meer achter verlaagde plafonds wegwerken maar laten zien, bijvoorbeeld.
Vanaf de entree is het gebouw nu veel meer open geworden, de voordeur is van glas met een glazen voorportaal. Rondom het trappenhuis zijn indeling en entresol verwijderd, de deuren naar de omliggende ruimten zijn groter geworden en van glas voorzien. Op de verdiepingen zijn ruimtelijker gemaakt door verbinding van het trappenhuis met de gevel en met de omliggende ruimten. Lopend langs het gebouw is door het gebouw heen de speelplaats van de Peuterspeelzaal te zien. Dat werkt ook andersom, uitzicht uit ramen en daglicht is er op alle verdiepingen in alle ruimten.
Het industriële en stoere karakter is niet meer weggewerkt maar overal te zien, het ruwe betonnen plafond met de stevige betonnen balken op de begane grond is gewoon in ’t zicht gelaten. Aan de voorgevel zijn de oude kozijnen met de karakteristieke diagonale roeden weer teruggebracht maar dan nu in de vorm van kleine erkertjes. Het is daarmee sterker dan voorheen onderdeel van het grotere Mostert complex maar door de erkers toch ook weer een op zich zelf staand gemoderniseerd gebouwdeel.
Een nieuwe ‘Pancrat’ met veel voorzieningen voor veel verschillende instellingen en bezoekers, een open en flexibel gebouw, echt toekomst gericht. De ‘Pancrat’ is gemaakt om samen te werken en dat is precies wat iedereen te doen staat, een gebouw vol met zichtbare zorg voor iedereen die het nodig heeft.
Bianca van der Weg en Peter van Swieten
Swieten Partners Architecten, januari 2016