Adres: Langegracht 63, Amersfoort
Opdrachtgever: Gemeente Amersfoort



Armando museum

Met de brand verloren
De Elleboogkerk in Amersfoort, ook bekend als 'het Armando museum', is in oktober 2007 door brand grotendeels in de as gelegd. Alleen de muren en een deel van de toren staan nog overeind, de rest is verloren gegaan. Ons bureau heeft meegedaan met de open aanbesteding van de architectenwerkzaamheden voor de restauratie en herinrichting van het nieuwe museum.


Nadenken
Deze opgave stemde tot nadenken. De brand en het verlies van culturele erfenis is, hoe betreurenswaardig ook, geen reden tot een op nostalgie gebaseerde herbouw. Het laten voortbestaan van de sporen van de brand, van deze ingrijpende gebeurtenis, is zeker het overwegen waard in een gebouw dat bestemd is voor het werk van Armando. Armando is zijn hele leven bezig geweest met de “schoonheid van het kwaad”,de gevolgen van de brand wegpoetsen lijkt in ieder geval onnodig en wellicht zelfs ongepast.


Dilemma’s
Reconstructie van een monumentaal gebouw dat verloren is gegaan, zit vol met bijzondere dilemma’s. Bij een gereconstrueerde kapconstructie, zelfs op basis van een minutieuze documentatie, is de authenticiteit zeker twijfelachtig en in ieder geval discutabel.


Contrast oud en nieuw

Een ander dilemma is de combinatie van de gevraagde nieuwe elementen met het oude gereconstrueerde, maar eigenlijk ook nieuwe, monumentale gebouw. Bij restauraties is het goed gebruik de ontwikkeling in de tijd te laten zien. Nieuwe voorzieningen, zoals een auditorium, worden vormgegeven met materialen en technieken van deze tijd. In monumenten levert het contrast tussen oud en nieuw een spanning op die alleen verbouwde monumenten kunnen bezitten. In dit geval zou echter de spanning tussen het oude en het nieuw geconstrueerde een geforceerd karakter hebben.


Herkenbare sporen
Vandaar dit ontwerp met een bijzondere aanpak. Het belangrijkste is dat in ons ontwerp het gebeurde, de brand, niet verdoezeld maar juist gebruikt wordt om het gebouw een nieuwe gedaante te geven. Alles wat nu nog staat blijft behouden op zodanige wijze dat de sporen van de brand herkenbaar blijven. Alles wat verloren is gegaan wordt als nieuw gebouw in het restant van het gebouw “gehangen”. Een goedkopere, zuiverder maar bovenal aantoonbaar spannender en rijkere oplossing.