Adres: Lammermarkt, Leiden
Opdrachtgever: RAP Architectuurcentrum, Stadslab Leiden en BNA kring Rijnland



Lammermarkt

 

Een reus van 45 meter
Molen de Valk. Een reus van bijna 30 meter hoog, wieken die daar nog 12 meter boven uitsteken, een doorsnede aan de voet van 9 meter op een terp van ongeveer 4 meter hoog. De molen ligt mooi in de as van de Prinsessekade en de Nieuwe Beestenmarkt. En toch staat molen de Valk een beetje verloren op de Lammermarkt. Voor een plein heeft de Lammermarkt te onduidelijke wanden en is het ook te groot. Zelfs een molen van meer dan 45 meter is onvoldoende om in de vlakte een centrum te vormen. Met een ondergrondse parkeergarage heeft de ruimte meer mogelijkheden maar blijft zeker problematisch.

Molenbiotoop
Rondom een molen is intensieve bebouwing niet voor de hand liggend, eerder een ruim groen gebied met mogelijk een lage bebouwing op enige afstand. Aan de Singelrand is het huidige groen gebied van een hoge kwaliteit die zeker door getrokken zou kunnen worden tot aan de noordzijde van de molen. Van buiten de singels gezien, komt daardoor de molen in een “plantsoen” te liggen. De 3 oktober kermis zal verplaatst moeten worden, te denken valt aan het busstation naast het NS station. De kermis loopt dan vanaf de Beestenmarkt over de stationsweg tot aan het Belastingkantoor.

Valkbrug
Het autoverkeer wordt met de komst van de Rijn Gouwe Lijn gedecimeerd wanneer doorgaand autoverkeer eindelijk uit het stadshart verdwijnt. De auto’s rijden niet langer over de Molenwerf, maar worden aan de andere kant van de Singel over de Rijnsburgersingel geleid. De huidige Valkbrug wordt verplaatst. De route voor de toekomstige RRGL zal vanaf de Langegracht rechtdoor de Lammermarkt over de 2e Binnenvestgracht en dan naar rechta de Stationsweg op richting het station.

Verhoging van het terrein
De voet van de molen ligt op dit moment ongeveer 4 meter boven met maaiveld en bijna 5 meter boven het waterpeil in de Singel. Voor een tweelaagse parkeergarage aansluitend aan de voet van de molen is het dus niet nodig diep de grond in te gaan. Dat is niet alleen een goedkopere oplossing maar ook een oplossing die de mogelijkheid biedt het terrein met een hoogteverschil vorm te geven. Het terpje van molen de Valk wordt een heuse heuvel vergelijkbaar met die waarop de Sterrenwacht staat. De hele Valk heuvel wordt wandel en verblijjfgebied vegrellikbaar het het Plantsoen.

Cirkelvormige parkeergarage
Een 16 meter brede garage met parkeren aan beide zijden in de vorm van een cirkel met een doorsnede van ongeveer 100 meter herbergt in twee lagen circa 500 auto’s. Zo’n parkeergarage is technisch zeer eenvoudig te maken uit prefab onderdelen. Wel onder de grond maar niet onder het grondwaterpeil is goedkoper dan een waterdichte ondergrondse garage en geeft de mogelijkheid met de cirkel meteen het hele gebied in te richten. Aan de singelzijde een begroeid talud met bomen en wandelpaden, aan de zijde van de stad met een lage bebouwing die aansluit op het stedelijk weefsel.

Bibliotheek/Muziekschool
De organisatie BplusC, waarin bibliotheek, muziekschool en het stedelijk sociaal cultureel werk zijn gefuseerd, zoekt naar een nieuwe locatie waarin deze onderdelen kunnen worden samengebracht. Een halve ring rondom de parkeergarage aan de zijde van de stad levert voldoende oppervlak voor deze functies op een bijzonder locatie in de stad. Lees- en studiezalen met uitzicht op de voor Leiden belangrijke historische molen evenaart het zicht op de Burcht van de bestaande leeszaal, les- en oefenruimten voor muziek en ruimten voor sociaal cultureel werk geven de gewenste synergie. Scheltema, de Schouwburg en het poppodium in de directe omgeving zullen dit nog verder kunnen versterken.

De Lakenhal
De nieuwe entree van de Lakenhal is gepland in de Lange Scheistraat, feitelijk geen nieuwe entree want de Harteveldtvleugel heeft al een prachtige ingang. De oude entree voor aan de Oude Singel kan in de nieuwe opzet fungeren als externe entree voor het te vestigen museum café/restaurant. De nieuwbouw van het museum aan de Lammermarkt moet dus naar de hoofdingang in de Lange Scheistraat leiden. De Lakenhal is al een onwaarschijnlijke ratjetoe van bouwdelen waarvan de samenhang niet eenvoudig is te begrijpen. Het doortrekken van de Harteveldtvleugel naar de Lammermarkt lost hier twee problemen in één keer op. De lakenhal krijgt een duidelijk gezicht en het doorzetten van architectuur van de vleugel aan de Lange Scheistraat naar de Lammermarkt leidt automatisch naar deze gewenste ingang.